Marcin Kowalczyk, WWF Polska, ekspert Koalicji Klimatycznej:

— Kampania wprowadza przeciętnego odbiorcę w błąd, sugerując, że rezygnacja z systemu handlu uprawnieniami do emisji zmniejszyłaby rachunki za prąd o 60% - i to wprowadza w błąd na trzech płaszczyznach. Po pierwsze, mowa tam o kosztach wytwarzania energii. I to mogłoby być prawdziwe, gdyby uprawnienia zostały zakupione wyłącznie pod koniec roku 2021. W rzeczywistości spółki energetyczne często zakupiły uprawnienia z wyprzedzeniem, po znacznie niższej cenie, a więc ich faktyczny koszt był dużo niższy. Po drugie, ceny energii dla gospodarstw domowych są regulowane przez URE, więc nie zależą bezpośrednio od kosztów jej wytwarzania. Ceny energii dla pozostałych podmiotów zaś, uzależnione są od cen hurtowych energii, te zaś nie zależą od średnich kosztów jej wytworzenia, ale od popytu na energię i jej podaży - np. ze źródeł odnawialnych. Zatem zmniejszenie cen uprawnień nawet do zera niekoniecznie musiałoby jakkolwiek wpłynąć na ceny energii widoczne na rachunkach. Po trzecie - oprócz samej ceny energii, na rachunku przeciętnego konsumenta widnieje szereg dodatkowych kosztów, opłat i podatków zarówno stałych, jak i zależnych od ilości zużytej energii, a te opłaty i podatki stanowić mogą ponad połowę faktycznego rachunku za prąd. Na koniec wypada wspomnieć, że w zeszłym roku pomimo gwałtownego wzrostu cen uprawnień, polskie spółki energetyczne osiągnęły rekordowe zyski.

***

Diana Maciąga, Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, ekspertka Koalicji Klimatycznej: 

— Państwowe spółki energetyczne i sponsorowane przez nie Polskie Elektrownie świadomie wprowadzają społeczeństwo w błąd, aby odwrócić uwagę od własnych zaniedbań i złych decyzji. Polityka klimatyczna nie odpowiada za dramatyczny wzrost cen. To manipulacja, w dodatku szalenie niebezpieczna, ponieważ obrzydzanie społeczeństwu Unii Europejskiej to prosta droga do polexitu.

Nasz rachunek to głównie opłaty np. przejściowa, za korzystanie z sieci, czy mocowa - za utrzymanie elektrowni węglowych, to też podatki oraz rosnący koszt paliwa. Ten ostatni sam w sobie jest wyższy niż koszt CO2 stanowiący około 23% naszego rachunku.  

Wysokie ceny energii to efekt blokowania transformacji energetycznej przez rząd i spółki – uporczywe trwanie przy coraz droższym węglu i gazie, w tym utrzymywanie upadającego górnictwa i przestarzałych elektrowni, hamowanie rozwoju odnawialnych źródeł energii i traktowanie po macoszemu efektywności energetycznej. Polska energetyka nie idzie z duchem czasu więc płacimy coraz więcej za emisje CO2. Oczywiście na plakatach nie ma informacji, że te pieniądze zostają w budżecie Polski, ale zamiast finansować zieloną transformację i zmniejszenie emisji - są przejadane. Można wręcz zaryzykować twierdzenie, że wysokie ceny CO2 są rządzącym na rękę, bo to wyższy wpływ do budżetu, 25,5 mld złotych tylko w 2021 r., w sumie już ponad 60 mld zł. Spółki energetyczne przerzucają na nas koszty, a same osiągają rekordowe zyski. To nie polityka klimatyczna Unii jest winna, tylko polscy politycy i spółki energetyczne, które najbardziej korzystają na utrzymywaniu takiego stanu.

***

Dr Andrzej Kassenberg, Instytut na rzecz Ekorozwoju, ekspert Koalicji Klimatycznej: 

— Totalna nieodpowiedzialność polityków, lata zaniedbań, dyktat związków zawodowych, brak polityki odpowiadającej na potrzeby transformacji to główne grzechy sektora energetycznego w Polsce. Ciągłe kupowanie czasu, aby nie rozwiązywać nabrzmiewających problemów doprowadziło ten sektor na skraj zapaści praktycznie we wszystkich wymiarach. Brak wykorzystania znacznego potencjału efektywności energetycznej, po macoszemu traktowanie rozwoju energetyki odnawialnej, kuriozalne trzymanie się węgla jako paliwa a teraz bezkrytyczna wiara w gaz ziemny. Dominacja, wręcz monopol państwa, brak wiary i chęci do rozwoju na szeroką skalę energetyki obywatelskiej. A dzisiaj zamiast bicia się w piersi znaleziono kozła ofiarnego w postaci polityki klimatycznej UE, na którą jako jej członek zgodziliśmy się. Do tego prowadzona jest kłamliwa polityka informacyjna, że za wzrost cen energii w 60% odpowiada polityka klimatyczna, a w rzeczywistość to trzy razy mniej. Taki przekaz wysyłany jest z rachunkami za energię, w telewizji jak i na bilbordach na ulicy. Jednocześnie przemilcza się, że pieniądze za kupowanie uprawnień do emisji gazów cieplarnianych przez przedsiębiorstwa wracają do skarbu państwa, to już 60 mld zł za cały okres 2013 – 2021. Ile z tego wydano na transformację energetyczną, kilka procent??? A tymczasem wydano 1-2 mld zł na „bzdurną” elektrownię w Ostrołęce, blisko 30 mld zł wydanych zostanie na utrzymywanie nierentownych kopalni węgla kamiennego, przygotowywano się do otwarcia nowej odkrywki węgla brunatnego w Złoczewie itd. Od roku 1990 skumulowane dopłaty do górnictwa i energetyki węglowej sięgają prawie 300 mld zł (ok. 8 mld zł średniorocznie). Dość fałszywej propagandy trzeba zakasać rękawy i przeprowadzić jak najszybciej transformację energetyczną. Każdy rok spóźnienia to koszty społeczne, gospodarcze i klimatyczne. Wzrost ubóstwa energetycznego, tracenie konkurencyjności polskich firm jako korzystających z „brudnej” energii, brak możliwości uzyskania kredytów przez takie firmy, brak zainteresowania inwestycjami w kraju, gdzie w 80% energia elektryczna wytwarzana jest z paliw kopalnych, coraz większe straty powodowane nasilającymi się ekstremami pogodowymi. Straty w uprawach spowodowane tylko suszą w Polsce oszacowano w roku 2019 na prawie 1,9 mld zł.

***

Joanna Flisowska, Greenpeace Polska, ekspertka Koalicji Klimatycznej:

— Kampania sponsorowana przez tzw. Polskie Elektrownie to zwykła manipulacja skalkulowana na obarczenie winą Unii Europejskiej za błędy i zaniechania polskich spółek energetycznych i rządu. Nie odzwierciedla ona faktycznych składowych rachunku za prąd przeciętnego Kowalskiego, ale za to próbuje odwrócić uwagę od problemu jakim jest brak planu odejścia od węgla w Polsce. Wysokie ceny prądu to efekt obecnego kryzysu na europejskim rynku gazu oraz dalszego trwania przy przestarzałej energetyce węglowej. Konieczność ograniczania emisji i polityka klimatyczna Unii Europejskiej to nie jest żadna nowość. Spółki energetyczne przez lata korzystały z unijnych subsydiów i wsparcia na rzecz transformacji, ale zamiast inwestować w odnawialne źródła energii budowały kolejne elektrownie węglowe. A teraz udają zaskoczenie polityką klimatyczną. Rząd musi pilnie przygotować i wprowadzić w życie plan odejścia od spalania węgla do 2030 roku, w przeciwnym razie będziemy płacić tylko coraz więcej.

Photo by Markus Winkler on Unsplash